МИФАН ГУАНГУАР
(Гримм дищүнмуди гўщер.)
Нэхур ю йигә ятурлэ. Ятур зэ фулинни җю епуточили, йинҗянлигә лопәр. Лопәр фәди:
— Хома, ятур! Ги вә гищер епуто.
Ятур фәди:
— Гини, нэнэ.
Лопәр ба епуто чышон, фәди:
— Ни ги вә гили епутоли, вә ги ни е ё шон йигә сани. Җысыма, ба гуангуар ги ничи. Ни гуон фәйигә: «Йи, эр, сан, ца мифан!» Та зу ца хо щён мифанни. Ни ги та фәйигә: «Йи, эр, сан, җинган зан!» Та зу бу цали. Ятур фәди:
— Дуәщели, нэнэ.
Ятур зу ба гуангуар нашон
хуэйчили. Ятурди мама ба җыгә гуангуар канҗян, гощинзали. Виса кә бу гощинни? Бу фи гункў, бу дунтан, сыдуәхур хо щён чыди бянйидини.
Йихуэй ятур зули нани, мама ба гуангуар гәдо чянмян, фәди: «Йи, эр, сан, ца мифан!»
Гуангуар цатуәли. Цали хошо мифан. Мамади чыли, чыболи. Гуангуар бутынди хан цадини. За җё гуангуар тынчўни? Е фәни: «Йи, эр, сан, җинган зан!» Мама ба җыгә хуа вондёли, ятур мә зэ җянилэ, гуангуар хан цадини. Фонзыни мифан кәҗя манли, вэҗянзыни есы мифан, мынлузышон есы мифан, хонзыни есы мифан, гуангуар хан буҗўдяр цадини. Ба ятурди мама хади почўчи зо ятурчили, гуәбуче: лўшонди мифан, лян хә йиён, тондини. Хан хо, ятур ли җя бу йүан. Та ба хонзыни йүли сади канҗян, җинган зу по хуэйлэли. Зынбади бадо мынлуршон, ба мын кэкэ, та ханли йишын: «Йи, эр, сан, җинган зан!»
Гуангуар йиха бу ца мифанли. Мифан дыйдо цади дуәма — шому, да щёнҗуонни вон чыншон зуди жынму йингэ ба лўшонди мифан чыди җё лў кэли. Гуонсы сый ду мә гокуйчян.
ЦЭЛОН ДЭ ЛОНВАЗЫ
Нэхур ю йигә жынлэ, минзы җёди Цэлон. Та зэ фулинни да цэчили, ба йигә суй лонвар җуачў җуондо кудэни нахуэйлэли.
Ба кудэ быйдо йүанзыни гәха, ба кукур гэкэ та дынхали. Кәсы лонвар мә дунтан диндир шындини. Кә тинли йиҗынзы, лонвар ба ту да кудэни манмар цычўлэ ба җуви канди вынтуәли. Җуәзы гынчянди да ли мо ба лонвар канҗян, ёзы гунди бизыни чунзы дади фур-фурди. Дон ди падигә да щигу е җочў кудэ яцагў данди гәдындынди.
Хэпа жын, гу лян моди йимяр, лонвар ба ту йүан цыдо кудэ литули.
Хили лонвар да кудэни чўлэ хади зуандо чуон диха даҗандини. Щигу зэ дон ди пади шын буҗў нёдини. Хи мо шонли йидынзы ба чуон дихади лонвар вонгу, йигә җонзы тёдо җуәзышонли.
Зу чо җыму лонвар, щигу лян хи мо йигә хэпали йигәли. Кәсы манмар таму гуанванли, йигә е бу җочў йигә хуҗёли.
Җысыма, лян гувар йиён, җонгуйди ба лонвар җин-юди видини. Гуәли сан-сыгә йүәди зыху лонвар чынха да лонли, данзы е дали, е лодокэли. Та е бу чехў моли, лян щигу е нёди факэли, жын дан йи ду, тади я зу цыхали.
Зу чо җыму кә гуәли лёнгә йүә. Лон йүәщин җонди дали, гәҗя зоди чыкэ чыдили. Йихуэй лон ба җонгуйдиди йигә суй ёнгор нёсы, ба бонгәзы чышонли. Чыбо, канди щигу лэдини, та да йүанчёншон тёгуәчи, подо фулиннили.
До фулинни, лон ба зыҗиди мама зоҗуәли. Мулон вынди зущён тади лонвар ю жынмуди щён видони. Йинви нэгә та хули сан шын. Гуәли бу дади гунфу, йи чүн да лон подилэли. Зу нэгә сыхур жын вихади лонвар кәҗя чынха да чин лонли.
Җыгә лон йихуэй ба йи чүн чин лон линдо җуали тади җынҗя, ба йиче жын, ба ню, ён ду чышон, да фулинни поли.
Йинви нэгә лоҗәму мә фә цуә:
«Лонвазы ёнбулян,
Та зун вон фулинни кан».
НАНЧЁР ДАН ФИ
Җивар җёмин – тян лёнлё,
Дунхэни шаншон тэён лэ,
Тэён чўлэ, җо сан бян,
Щюфонни шанчў Ланйүлян.
Вә гунгун җиннян люшысан,
Вә пәпә җиннян вушысан,
Вә җонфу җиннян йишысан,
Сунзэ нанщүәрни, ба фу нян.
Няннян югә чонгун хан,
Лилиди, вэвэ – ё нўҗя гуан,
Гонлуйни ву фи, вә бу дан,
Зохуәни ву цэ, вә бу җян.
Җиннян ву югә чонгун хан,
Лилиди, вэвэ зу ё нўҗя гуан,
Гонлуйни ву фи, зу ё вә, дан,
Зохуәни ву цэ, зу ё вә, җян.
Шонхәни дан фи, лў ю йүан,
Хахәни дан фи, лў бу ган,
Зочи дан фи луфи да,
Шонву дан фи, жә нандон.
Вә, гўнён, данфи нан шон нан,
Вә ё зу Нанчёни ба фи дан,
Хәмуди тунтур, люмуди чүан,
Сонмуди бяндар няшон лён җян.
Ди ту зу лў, тэ ту кан,
Щин бу зузэ Нанчё бян,
Нян гуан чинлун җин-ян пан,
Зу–зэ чин шыту гўхади җин-ян.
Йи бу чяди сан цун сан,
Сан бу чяди йимяр җуан,
Бый бу чядо җин бянчян,
Быйгуә шынзыр бан лўлў җуан.
Дашон йи гон, җә йи гуан,
Дашон лён гон, җә йи дан,
Дади щёҗер пыйтуди хан,
Шу на луәчүр ба хан җан.
Жынжын ду фә Нанчёр хо,
Нў ба Нанчёр гуан йи зо,
Йүшыди лангар, чиншыди чё,
Җунҗянни щюди лунвон мё.
Нанчёрни щюди җю нян чүан,
Сан нян чы фи, сан нян ган,
Хан ю сан нян – йин ма чүан,
Нян гуан щүәсын чётушон зан.
Щүәсын кэ ян щёҗер җё,
Вухуон люйүәсы жә нандон,
Жын бын лён йин,
Ма бын чүан,
Йиван лён фи ни ё дуә чян?
Вәди фу ги жын шә цафан,
Вә ба лён фи мэбулё чян,
Ву йигә пёзы ба фи цан,
Шу бан гон яр, ба фи ян.
Ку чин лён фи ландый ян,
Вә ба җыгә щёҗер гуан йи нян:
Хынхўр нян безанзан,
Тохуар барди ляндар
Сэ фындуан.
Җянҗярди бизы дуаншон дуан,
Лёндор мимо ваншон ван,
Йинтор щёку хундяндян,
Эршы сыгә луәми яр җян
Дуй җян.
Йидур җинхуан гуа эрҗян,
Шынщя ю чуан лан бу сан,
Ба гуади чүнзы җин суә ё,
Вә ба та е гуанлё йичё.
КУГӘР
Сан жын хә йи щин –
Хуон тў бянчын җин.
Даҗя шы цэ, хуәян го.
Чян мэмэ, ван мэмэ,
Бу де дини фан тўкэ.
Вәё җыдо – җингуә йизо.
Гун мәю вон фиди.
Жынжын, ни ба хо щин щён:
Лон щин, гу фи бу җючон.
Дунсылигә лангангуй,
Вәсылигә сусугуй.
Ма ю бёли, ца дани,
Жын ю чянли, хуа дани.
Жын мә чянли – гуй йиён,
Фан мә янли – фи йиён.
Сы чян йүнйи,
Зын чян нан.
Тян йүә лын, фын йүә җин,
Жын йүә ю, щин йүә хын.
Фә щифур – куа фугуй,
Чү щифур – го җяннан.
Жын щин бу дин:
Юли вугә, щён люгәни.
Чы бо видин,
Зэ чы – сун мин.
Шо чы, дуә хә –
Чёнфын чы йүә.
Йин фын чуй хуә – җуәди вон,
Хуәшон пә ю – җуәди лён.
Лан жын бу чў мын,
Чўли мынли, тян бу чин.
Ланганшуди гўсыр дуә.
Сан җя, сы ко,
Доли гуәзо.
Жынди вонщён би сан го,
Тади мин би зы бә.
Хуоншон ду мэбулё чянсуйди мин.
КУЛЮР
Мә нярди мачёр
Хўда каншудини.
Зущён хуаршон хуадини.
Кан фынди сы чуан.
Лунзы тин боншындини.
Чүә туйшон на бон кони.
Җин мын – зусы те шанзы.
Лян зы бобулё хуәзыр.
Машыр да щичўр дуанни.
Тёзы чён дўбулё хә.
Цошур дын вучонни.
Жәди җё яба фәхуани.
Лёдо нофәзы быйхули.
Тинхади хабазы.
Фәди шон зуйчўр бу нэ ха зуйчўр.
Луәбу куэли бу щи ни.
Язы гыншон ян фини.
Цыҗёзы гыншон хынху но нянни.
Хэпа фуер халэ да туни.
Бый жушон сын чүни.
Тўхади мәмә гу ду бу чы.
ЦЭХУАР
Йигә фуфур бу ди бу го,
Готу җеди җынҗў, мано.
(Йинтор)
Йигә фуфур бу ди бу го,
Готу җеди «Эё!».
(Цыязы)
Йигә хун гонгор, лю щищир
Литу вәдигә мянҗиҗир.
(Лазы)
Мәю чуонзы, мәю мын,
Литу җўди йиҗязы жын.
(Дузы)
Гизы ли, гизы вэ,
Гиги вәни ю хунцэ,
Ю җё чы, ю җё мэ.
(Шылю)
Лёнгә дищүн гиди йидо сан
Йигә ба йигә йүншы бу җян.
(Нянҗин)
Йигә банбар – чигә нянняр.
(Чигә чё: лёнгә нянҗин, лёнгә
бизы кўлун, лёнгә эрдуә, йигә зуй)
Гого саншон җун дузы,
Бу дуә, бу шо – лён люзы.
(Мыймо)
Гого саншон җун җю,
Йүә гә, йүә ю.
(Туфа)
Йитян – фи путо,
Хили – мо дуй мо.
(Нянзамо)
Йигә щифур йи лян ба,
Җяҗя – хўхў ду ю та.
(Динҗынзы)
Йи дур бый гәзы
Җян жын зу шон җуәзы.
(Цаванзы)
Йигә чин лон фын гу зу,
Фузы эрли лён-сан ду.
(Җүзы)
Йигә ёвар хидундун,
Шыбагә ло ню лабудун.
(Фиҗин)
Шыхуэй тон чён мә фынзы
Литу бодигә хуон хынзы.
(Җидан)
Бый мян, бый мян гэ димян,
Чычи бу тян.
(Щүә)
Чуан бый сан, җяҗяр хи,
Җонди бонзы, кә бу фи,
Ёё-бэбэ вончян ви.
(Пингвин)
Чян туй дуан, ху туй чон,
Дўзышон кудэрни вава цон,
Покэли, ду нянбушон.
(Кенгуру)
