Җунгуә бутын фаҗондини. Тади җинҗи, ба Мыйгуә нянгуә, зэ чүаншыҗе вуҗин кәҗя җандисы ту йигә вифын. Лян җыгә йитун Җунгуә ги фаҗон вынмин, җёйү дэ йүян сышон е лю да шындини. Няннян Кунфузы Щүәйүан дэ җёйү Министерство ги мый йигә гуәҗя җочў зыҗиди җихуа фынди зэ Җунгуә дащүәни нянди вифын. Йинви җытарди хуэйзўжынмусы «хуачё-хуажын», таму хан ги замуди чиннянму җы зу сан нян зэ Щиян дэ Ланҗуди дащүәни фынди байирди мянфи вифын. Кәсы сый до нэтардини? Замуҗя дащүәсынму нян фудини? Ба җыще вынти вә ги Калимов Шариф гили. Зэ бангуншы литу вәму щёщё-тинтинди танли хуали.
- Шариф, щянчян ни ба зыҗиди зыҗуан ги вәму тифәйихарса?
- Вәсы Эрдэх щёнҗуонни сын-ёнхади. Вәму җяниди жынкур е бу дуә: мама, дада, гәгә дэ мыймый. Нёнлозысы хўрҗяму, лян щёнҗуонниди дуәйибанзы жын йиён, ган хўҗяди җяхў сыдини. Гәгә Калимов Азиз җы зу 5 нян зэ Турцияди дащүәни нян фудини. Мыймый Малика җиннян ба бахо нянванли. Вә ба Эрдэх щёнҗуонниди Юсуф хазрет минщяди җунщүә нянванли.
- Замуҗя ни доли Шэнси җёйү дащүәнили?
- Җы есы вәди йүнчи. Ба җунщүә нянванди ди эрнян, вә зэ Бишкек зўли хуәли. Кәсы вонщёнди ги дащүәни вуни, йинцысы дунли, мәю годын җышы зобушон хо хуә. Зу нэ йинянзыди вуйүәни вә тинҗянли, Җунгуәди дашыгуан ги хуэймин щехуэй фынли зэ Шэнси җёйү дащүәни нянди сышыгә вифын. Мә танман вә дэ вәди ляншу Хакимов Сулейман ба җун-ё җыба җёги щехуэйли. Зу җымуҗя вәму доли җүнмый Щиянли. Җыхур вәму лёнгәр зэ йигә фонҗянни җўдини, щүанҗин ба санхо курс нянванли.
- Зэ Щиян чынниди дащүәни ни кәҗя нянли сан нянди фули. Щүәщи җихуа либян ни нын фә са?
- Йинян би йинян щүәщи җихуа йүә фузадини. Тян щин җёкуәдини, нянди сышын е дуәли. Билүн, дансы ди эрхо курсшон мый йигә семестршон вәму гиди сы-вугә кофа, кәсы ди санхо курсшон ба җёкуә тянли лён лэзы – җыхур мый йигә баннян вәму гиди ба-җюгә кофа.
- Зэ Шэнси җёйү дащүәни бушоди хуэйзў щүәсынму нян фудини. Тамуди чынгун замугә?
- Җыншы фәчи, юди танщин няндини, юди ги нян фуди сышон бу люшын. Сан нян зочян ги вәмуди бакалавриат туанти литу да Хырхызстан вули 16 жын. Щянзэ шынли 12 щүәсынли. Хазахстан дэ Узбекистан щүәсынмуди чинкуон есы җымуҗяди. Юди нян йи нян ба дащүә лёха, җуанхуэйчидини. Зу җымуҗя гуәҗя фынгиди бучўчянди вифын хадёдини. Ё фәни, щищүә ханйү бу йүнйи. Дансы то җибян щүә, ба зочян нянхади зу вондёни. Йинви нэгә фанчон ё ще ханзыни, дуәйи нян тани, чунфу гуәхади җёкуәни.
- Йигә йүәди стипендия (160 мыййүан) ги чыхә гунима бу гу?
- Кан сый замуҗя сыхуанни. Дансы сынҗянди сыхуан, нэхур гуни. Дащүәниди гуанзы литуди җячян пянйи. Чыди е вуку.
- Щүәщи җихуа литу юли гэбянлима мәю?
- Ю йигә да гэбянни. Җиннян туфын-тусы ги вәму тянли йигә щин җёкуә – җысы шон-е сы. Нан җёйүанмуди йиҗян до щүәсынмушон – җысы йигә хо сычин, йинцысы дан ба дащүә нянван, вәму, чўгуә җун-ё шуйи, хан нын дый йигә данлин йинсын. Нан җихуа вәму ба сан нянди нянфа йигә бан нян литу ё нянванни. Йинви нэгә нандихын, мәю щян кур.
- Җё вә сылёнчи, замуҗя нян еба, кәсы зун нын зо йигә щехуанди сыхур. Щян куршон ни зў садини?
- Эр нян зочян фали йүндунли. Зэ Шэнси җёйү дащүәни гуәди заён йүндун банфашон щянли зыҗиди бынсыли. Җүәҗүн зэ марафон дэ 100 миди пошушон цанли җяли.
- Данпа е җанли вифынли?
- До вәшон җун-ёдисы цанҗя, ба зыҗи зыянйихар, вә нын мянгуә нанма бу нын. Вә щихуан, йинцысы ба зэчян вифын вә зэ пинпиншон е җанли, дыйли Минйү грамота дэ данлин лищинли.Җиннян мәю сыҗянди йимяр, гуон нян фудини.
- Шариф, чўгуә йүндун, ни хан зэ замуҗяди банфашон цанли җяли?
- Ё фәни, Җунгуәди дащүәни ги шехуэйди хуә лю да шындини. Лаошыму е кандини, нагә щүәсынсы чищинди, нагәсы бучўтуди. Ви җыгә хуә таму хан гә фынфурдини. Йинви нэгә вә шыканди ги җыгә хуәшон зуангандини. Вә хан зэ вәму дащүә гуәди заён бисэшон цанҗядини. Йихуэй җанлигә ди сангә вифын, ди эрбян зэ вэгуй щүәсынмуди җунҗянни, лисы тимуди бисэшон ба ди эргә вифын җаншонли. До вәшон җысыгә да чынгун.
Нянсыгә щятян Шэнси вэсынниди вынмин Министерство ба вә лян сангә щүәсын щүанчын волонтёрли, җё җокан да гә дифоншон лэди вамули. Чўгуә җыгә, вә лян Хырхызстан лэди дэбётуан чинчир йүмяндини, юли сыхурли лян таму йидарни зэ заён банфашон цанҗядини.
- Чўгуә Щиян ни хан зэ нагә Җунгуәди дифоншон чили ?
- Вәди ляншу зэ Ланҗу чынниди Щибый дащүәни щищүә ханйүдини. Нянсыгә щехуанди сыхур вә зэ та гынчян чили, зэ Ланҗу чынни лонли йичи. Гансў вэсынди җинчын хокан, Хуонхә ба Ланҗу фынди лёнбангә.
Җиннянди вуйүәни нан гуәҗяди җихуа, вәму фонвын Җунгуәди җинчын Быйҗинли. Зэ нэтар лонли бонҗер сы тян. Ба җун-ёди лисы дифон, зущён Вида Җунгуә чён, хуоншонди Гўгун җинлу-бодян, Тян-гэмын чонзы дэ гуәха Олимпиадади дифон җянли.
- Щянзэ бушоди хуэйзўди чиннян вонщёнди зэ Җунгуә щищүә ханйүчини. Таму ду дундини, ханйү щүанлэди сыхур фа да щянни. Ни ги җыщер чиннян щён чўщер замуҗяди йиҗян?
- Вә хан щён чунфу йибян: «Җунгуә нян фу – бусы йүнйиди». – Ханйү – җы бусы йинйү, вурусйү дэ дыййү. Та ю гәҗяди байир йиндё дэ вынзыни. Ё щинҗин фишон, танщинди йи бу лян буди щищүә тани, бутынди чунфуни, були ба гуәлиди җёкуә нын вондё. Вәё ба ханзы җиха, сўчон ё ще тани. Гуонсы жыннэдади чинҗин жын цэ нын ба ханйү щүәха.
- Шариф, миннян ни ба Шэнси җёйү дащүә нянванни. Ни ю замуҗяди вонщённи?
- Дин дади вонщёнсы ба дащүә на хо җягуан нянван, ба диплом линшон. Йиху щүан зу щүан кан.
Хуа до җытар, вә ги хуэймин щехуэй чынщин дощедини. Җуәҗун чечў нимуди бонцу, вәму, хуэйзўди чиннянму, доли Җунгуәди заён чынни дый җышыдини.
- Шариф, дуәщели. Линйир, данпа, ни ю панвон хуани?
- Щүанлэди Эрдиди җечишон вә ги нянҗяму, «Хуэймин боди» туанти, хуэймин щехуэйди чищинжынму панвон шынти җянкон, җящяди пиннан-вусы, тяндади йүнчи дэ гунзуәди чынгунни!
Фатима Машынхаева,
Бишкек чын.
Хуадян:
Щүәщи җихуа – учебная программа;
Кофа – экзамен;
Шон-е сы – коммерческое дело;
Шуйи, йинсын – профессия;
Пинпин – соревнование;
Лаошы – учитель;
Бучўтуди – пассивный;
Фынфур – балл;
Вэсын – провинция;
Мянфи – бесплатный.
