Щянзэди куәщүәжынмуди җунҗянни Исхар Шысыр җанди годын вифын. Тасы йүвынщүәди бәшы, юминди сыҗя, ю җин-янди куәщүәжын. Вуҗин та зэ Хырхыз Гунхәгуәди Минзў Куәщүәйүанди лисы дэ вынхуа йицанди щүәйүан хуэйзўщүә дэ ханщүә җунщин литу гунзуәдини.
И. С. Шисырсы зэ Александровка щёнҗуонни сын-ёнхади. Ба бынди щүәтон на хо җягуан нянван, ю цэнынди нянчин щёхуәр вудо Москва чынниди А. М. Горький минщяди Вынщүә щүәйүаннили. Зэ дащүәни нянди сыхур, Исхар Сувазович зэ заён банфашон цанли җяли, җүәҗун зэ вынщүә семинаршон дэ хуэйишон.
Ба щүәйүан нянван, шуйи годи вынщүәҗя доли Бишкек, зэ хуэйзўщүә буфынни зўтуә хуәли. Зэ җытар та щищүәли Җун-Я хуэйзўди вынщүәли. Гунзуәди сыхур та щели бушоди куәщүә вынҗон. Ба җыще вынҗон зэ чўбан на вурус, хуэйзў, хырхыз дэ ханйү йинчўлэли.
Гуәли җи нян Исхар Сувазович зэ Хазах гуйҗяди дащүәни ба фубәшыди диссертация кошонли. Тади тимусы «50-70 нянди хуэйзўжынмуди санвын: щин жынди щинщён». Йиху та янҗютуә Җун-Я хуэйзўди минжын кучуан вынщүәли. Зэ Хырхызстан, Хазахстан дэ Узбекистанди щёнҗуонни шули заён цэлёли (гўҗер, чүзы, кугәр, кулюр, цэхуар). Чечў җыще цэлё, ю тянцэди куәщүәжын ба бәшыди диссертация щешонли, йиху йүан зэ Хазахстан ба та кошонли.
И. Шисыр хансы хын җигә куәвынди зуәзоҗя. Чўгуә куәщүәхуә Исхар Сувазович хан ще сывындини. Та йинчўлэди сывын фусы «Чиннян», «Хан чонни», «Ганҗин щин» дэ «Куэзу щятян долэни». Зэ зыҗиди йисы шынди, чёмё сывын литу шуйи годи сыҗя ба гәҗяди щинэ ги минжын, пын-юму дэ чин дифон кангидини. Тади «Зыҗинхуар» чынха юминди чүзыли.
Гуйҗун нянҗяму! Чин ниму лян Исхар Шисырди сывын жыншыйихар.
Хуэйзў
Хуэйзў, хуэйхуэй, лохуэйхуэй…
Куэзу лёнчян нян.
Ни зэ шышон җуандини,
Бу җыдо шыщян.
Натар мә ниди җүәзун?
Җунгуә, Хырхызстан,
Мыйгуә, Фагуә, Малащи,
Йиндў дэ Тэван…
Вон җисы ни хан хуэйни?
Щин за мәщин дин?
Ниди җя зэ натарни?
Насы да гощин?...
Мә зэ димяншон, щүсы,
Ниди җын нанвын:
Дэ зэ нагә щинщишон
До вуҗин хан шын.
Данпа, зу ви нэгә вә,
Щян бу ю гәжын.
Кын вон мә фурди щинщю,
Щинни дан шу тын.
Йинцы дуан вон щегуанни
Вәди чин зўбый.
Йихуэй тянгилё ги вә
Ба «хуэйди» щемый.
Вәди чиннэ Сохўлў…
Вәди чиннэ Сохўлў,
Гуйҗун җин гәлор.
Вәди йицун мян вонфа
Щинниди дўвар.
Ни сыҗи җё вәдини,
Бу хуэй цў ланлуә.
Зущён мучин лўкуршон
Чон сыхур дын вә.
Йихуэй ни сунчўчиди
Нэгә нэрсыдэ
Җызу кәҗя банбыйзы
Зэ шышон щён кэ.
Натар вә мә дочигуә,
Нагә гў гәлор.
Натар мә лю чин җүәзун
Вын ваншон йигәр.
Гуонсы йүнчи мәюди,
Щүсы, та тэ гуй.
Мый йихуэй щян гуэҗонди
Гуон хуэй ги җибый.
Җинтян вә җуанхуэй җяни,
Бый туфа нўцэ.
Зущён җён цэ чўчиди…
Сыхур дуәму куэ.
Шыди! Вә фалуйдёли,
Жә щин щён щехуан.
Хуәдо җыгә гуонйиншон
Нандый фә җычян…
Вә щён
Вә щён җё ниди нянҗинни
Йикуә зыҗинхуар кэкэни,
Вә щён җё ниди җүн щёляр
Ба йикуә зыҗинхуа җүнни.
Вә щён җё ниди туфашон
Йикуә зыҗинхуа җин цуанни.
Вә щён җё ниди хун щинни
Йикуә зыҗинхуа са гуонни.
Йинви зыҗинхуа ги вәшон –
Дин җүнди хуар зэ гуонйиншон…
Хынхуар
Зэ лў бонни кэдини
Йикуә хынфу.
Тў кә цынзы луәдини…
Чичә гуә лў
Вонче гуадини. Зыху
Зон тў бу җў
Вон хынхуаршон луәдини,
Хынхуар мин кў!
Кәсы… җыни йү щягуә,
Хынхуар гэбян.
Чин нян дудур фын няншон
Бу җў даҗан. Фынхур хынхуар (щё гўнён),
Фын йүн йиён.
Зэ лў бонни кэдини,
Йүә кэ, йүә вон!
Да щинэ
Вәди хун щин тэ щён нэ
Ба чигуэ шыҗе.
Ба җин тэён, жә димян,
Ба сынлин йиче.
Вәди хун щин тэ щён нэ
Ба йиманди жын.
Ба хуон жын, бый жын, хи жын,
Ба нүжын, нанжын.
Вәди хун щин тэ щён нэ
Ба җүн-ён йүнчи.
Ба жынжынди дин гощин,
Ба щёлярди чи.
Йүнчи
Вә җин зо йүнчидини
Зэ шыҗешон.
Ба та зоҗуәни. Щинни!
Ба җин заншон.
Кәсы…хэпа йигәни,
Нэгә йитян
Да вә гынчян фигуәчи,
Вә канбуҗян.
Фатима Машынхаева шелүхади цэлё.
