Щинфа ходи нүжын

Зэ җыгә дун-яшон мый йигә жын ю гәҗяди зыдинни (предназначение). Советди щеҗя Максим Горький фәгуә: “Мый йигә жынди сынхуәшон ю ган йинйүн гунлоди (подвиг) вифынни”. Җыгә хуа фә дуйдини. Юди жын дондисы Зунтун – ще гуәҗяди җун-ё вынтидини, юдисы вида куәщүәжын – зуәзо заён дунщидини,  юди жәту быйдо җибыйшон, йида ганзо йизор до хили вуло дидини – ёнхуә зыҗиди җящядини. Бу кан замуҗяди гунзуә еба, җы дусы жынди гунло.

Зэ җыгә вынҗоншон вәму щён тифә йигә бу на җязыди, гуәфонди нүжын – җысы Ма Вуйин Рахима. Та зэ шәхуэйшон е мә җан годын вифын, кәсы тади щин, зулян тэён йиён, са гуонлёндини, нуан жын щиндини. Тади җун-ё жынвусы ган хо, шәсан, ги зуәнанди жынму, ги ю бинди баннянханму дэ етиму ваму ги бонцу. Ё фәни, ба җыгә хуә та на жәщин, гощинди гандини. Зу ги җымуҗяди жынму Рахима нённён, чечў зыҗиди нынгу, җы зу җи нян гуә гәён шәсанди банфадини.

Щинҗин вәму лян та йүли мянли, жыншыли тади җящяли. Бу хуон, бу мон дэ хә ца, щүанли хуонли.

Рахима нённёнсы йигә щянхуэйди, жынйиди, щинфа ходи нүжын. Щёмущищирди, зулян вава йиён, мяншанди, та нэ кижын, ланлуә таму. Йинви нэгә тади җяни жынму, пын-юму, чинчинму суәсуә бу дуан.

Тан хуади сыхур, вәму ги та гили җигә вынти.

- Рахима нённён, ниму ба гәҗя дэ зыҗиди җящя либян ги вәму тифәйихарса.

- Вәсы зэ Кули сын-ёнхади. Вәмуди җящя е бу суй, вә ю багә зырмыйзымуни: люгә дищүн дэ йигә җеҗе. Чўли мынди йиху, сын-ёнли лёнгә эрзы. 1992 няншон вә лян фужын Исмаил дэ ваму бандо Бишкекли. Зырмыйзыму шындо Җунгуәли.

- Виса ниму бандо җытарли?

- Зочян вәмуди нёнлозы зэ вуҗинди Хырхызстан җўли. Вәди дада хуәли 98 суй, мучин 105 суйшон чүли шыли. Нан тамуди хуа, җытарди чисый хо, ганҗин фи, щинфа ходи жынму. Таму йүнзун мә сылён да җытар банди. Кәсы ви гуәҗяди җынҗы чинкуон, таму мәдый фур бандо Җунгуәли.

Җысыма, дуәшо нянди йиху, вә доли Хырхызстанли. Җыхур җыгә җүнмый гуәҗя чынха вәди ди эргә Зўгуйли. Вәди җящя – эрзыму Селим дэ Хусей ган гунсыдини, да щифур Фарида тёён вәди сунзыдини, щё щифур Фатима зэ дащүәни щищүә ханйүдини. Җыган Хўда, саду хо.

- Вә җыдони, нимусы “Хуачё-хуажын ЮХО щехуэйди” йүан. Зэ нэтар ниму ган са гунзуəдини?

- Зэ җыгә чуанлян литу вә зу манли чи нянли. Зэ йиче таму гуәди банфашон вә цанҗядини, кәсы вәди җун-ё җынвусы шәсанди гунсы. Шәхуэй йүанди җунҗянни ю бушоди шонли суйфуди дэ ю бинди жынмуни. Юди, чүли эрнүди йимяр, ба таму чүанли мә жын гуан. Зу ги җымуҗяди зуәнанди жынму вә лян данлинди чищинжынму бонмондини, цощин тамудини. Чўгуә җыгә, шәхуэй литуди зэчянжынму ю йибян гуә шәсан банфадини, вә фанчон зэ тамуди җунҗяннини; вәму йидарни зо шәсанҗямудини, гәҗя  чў чяндини. Зу җыму лян заён банфа шыканди җё пәфанжынму щүәбә гощинйихарни, ба юцу вондёйихар.

- Вә җыдо бушоди ючянханмуни. Бә фә шәсанди нэтэли, да таму гынчян ба дин боди чян ду ёбучўлэ. Вуҗин ниму е мә зў хуәди, кәсы виса ниму гуә заён  шәсан банфадини?

- Зэ җыгә дун-я хуәди сыхур, ё куэкуэди ган хони, йиҗя ба йиҗя тынчонни. Дансы ю нынгули, ги зуәнанди жынму ё ги бонцуни. Ги нэгә дун-яшон, чўгуә сангә метрди чуанбу, сыса набучи. Заму ду җўди хо, зў хуәдини, дуә-шо еба, лин гунчяндини, мә чы линйирди йикуэзы мәмәди.

Кәсы, чўгуә фынбыр годи жынму, е ю бушоди чүнжын, етиму, бинжынму дэ мәю җяшяди жынмуни. Таму ду шу зуйдини. Җы зу манли шы нян вә ган шәсанди сыюрдини. Е мә чүндё, җыган Хўда, сычин вончян зудини.

Зочян мэмэ ходи сыхур (вәмуди җящя зэ гуанзыни гунзуәли ), йигә йүә литу йибян вә ба вуку чыди зўшон, ба җуәзы бэман, ба җыдоди ложынму дэ бинжынму чиндилэ, дэчын тамудини. Зуди сыхур таму чынчин дощедини,  ба жынмуди гощин канҗян, вәди щинни зущёнсы хун хуар кэкэли. Ба гуанзы гуандёди йиху, вә лян вәди нүпын-ю (тасы бинжын) чинчир фонвынтуә Тохма чынниди интернат-щүәтоннили.  

Щянзэ вә мә зў хуәди еба, кәсы вәди эрзыму зэ җыгә сышон фубон вәдини. Вә ги таму йинавар фәдини: “Ниму ган хо, Хўда ви җыгә ги ниму цыминни”. Йинян литу сан бян: Щин нянди җечишон, Чунҗешон дэ хўшан вамуди җечишон вәмуди җящя ба заён лищин мэшон вон Тохмади интернатшон чидини. Вә щён җё вәди эрзыму канҗян, замуҗя зэ го лын чён нэбонгә мәю җяшәди дэ нён-лозы эрдёди ваму җўдини, җё таму ба гуонйинди ха-хо е җыдойихар.

- Замуҗя ваму җейин нимудини?

- Таму нянҗин пулаларди фанчон дын вәмудини. Таму вонщёнди булүн сый до җытар, ба лищин надилэни, лян таму щүан хуонни. Мә дыйха нёнлозыди щинэ дэ цощин, җыще нэҗонди ваму ба щихан дэ чинҗә хуа да понжын гынчян дындини.

Интернат литу җўдисы йибый дуә ваму; да лю суй до шы ву суйди. Нан щүәҗонди хуа, гуәҗя ги таму ба дин йүнди дунщи гунйүнгидини, кәсы җы зущёнсы хэ литуди йигә фи дудур. Йинви нэгә ба са налэ еба, таму ду гощин.

- Рахима нённён, ниму ю замуҗяди вонщённи?

- Вәди нүпын-ю Аниса ву нян зочян кэлигә ги ваму ги бонцуди фонд. Вәё җё җыгә фондди хуә фаҗон, вә щён лян Җунгуәди шәсанҗяму щүанйихар, җё таму фубонйихар җымуҗяди ваму, ги таму е гищер бонцу. Дансы заму даҗя  хә йищин, ба нетэ на дуан, йиҗя фубон йиҗя, мый йигә жын ган йигә хо сычин, нэхур хуон тў нын бянчын җинзыни. Зэмусы ги ган ходи жын Анлахў Торля яндин цымин Зыҗиди бэрэкэтиди, щячон ризгини. 

- Данпа ниму ги “Хуэймин боди” нянҗяму е ю панвон хуани?

- Вә панвонди җё Җун-Яди хуэйзўжынмуди луәмур йигә бо фаҗон, йинцы босы – вынхуади гын. Зэ тади мянзышон ба заёнди щинвын дэ данлин цэлё нын няншон. Нан вәди йиҗян, мый йигә жын ё дин бони, ги фаҗон дэ дин боди сышон люшынни, ву зыҗиди гўзыни. Ги боди туанти вә панвон шынти гончён, җящяди пиннан-вусы, гунзуәди чынгунни!

Фатима Машынхаева,
Бишкек чын.