Гуйҗун нянҗяму!
Чин ниму лян Савуров Мане Даурович да минжын гынчян шухади чёмё кулюр дэ кугәр жыншыйихар. Да җыще цунмин хуа литу ниму ба хошоди хо дэ лийи нын дыйшон, танхуади сыхур ба таму нын зэ заён гуонйин жызыди чинкуоншон сыйүн. Дансы ниму чинчир сыйүн җыгә кучуан вынщүәди цэлё, нэхур нимуди йүян е зу чынха фуҗүдини, пёлёндини, йинцысы кулюр дэ кугәр – җысы минжынди цунмин.
_______________________________________________________________________________________________
Суйди сыхур ту жын – дали ту щин.
Нүзыди нёнҗя – вазыди виҗя.
Вазысы ми, нүзысы пи
Фын йи гуа – ми шынхали,
Пи фишон зули.
Тули да фу ще йинлён.
Нын чү даҗяди нүр, бу чү суйҗяди нүр.
Эрсы гын, нүрсы щин,
Дуәму ходи щифурсы вэжын.
Шыгә хуахуа нүр дэбушон йигә чүәди эр.
Сан тянди щифур лён тян чин,
Чинлэ-чинчи дали пын.
Гуафу бан гуафу – сыгә щин.
Нүзы йигә щин, гуафу лёнгә щин.
Мэтиди туни ю щини,
Щифурди туни ю гуйни.
Бу чуан виҗяди кў – йибыйзы бу нын фу.
Фонфон хәту, фонфон зыр,
Вазы дуә, нүзы шо.
Щинсы, минсы ниди – гўдўсы вәди.
Дафачи җё хан жынчили, ба ту налэли.
Нүщүсы щи ки, дин мын зу чы щи,
Чыди дан бу ги, зуди ма йи лў.
Башы суйди лохан хан пан гуонйиндини.
Мә пэди щифур, мә нёнди нүзы -
Җысы мә лунтуди лү.
Щёчунли фуму – бу па тян,
Няли лён – бу па гуан.
Зун ло – ву щё.
Ще литу ло гўдўни.
Хо нүр бу зы пифон,
Хо эр бу зы фумуди фон.
Жынсы жын, жосы жо,
Ни бу жынли, та бу жо,
Зущён хуәшон ба ю пә.
Нанжынди фу – гәжынди фу,
Нүжынди фу – ман җяди фу.
Ба дин бу дон дин,
Ба йүан бу дон йүан,
Та зулян сынку йибан.
Ни дан бу җәгә щифур,
Щифур җәгә нини.
Вэту мәю гуансы, җяни мәю бинжын –
Җы зусы дин мин дади җя.
Вава гуэли чы шыгә нёнди нэни.
Дами хан мә хуонни, щёмый кәҗя хуонли.
Дагә шонли тэли,
Дищүнди муди чынли.
Шущин, шуби дусы жу.
Зо ён эрзы – зо дый җи,
Зо чү щифур – зо җуә чи.
Гуоншыханди нан
гуоншыхан җыдо.
Донди нүр, зуәди гуан,
Донли щифур шу мәнан.
Бә ги вэсын фи щинҗин.
Хи няр лян би няр хан ё мәни.
Щён дон пә, хан ё саншы нян гуә.
Гуан мын – донбучў ханхуа.
Нин гә йи тян ми,
Бу дон йитянди ки.
Җяни пинфын – җы эрнүди чин,
Гуйни даҗон – щян минди нын.
Җяли чүнхан – фан чонзы,
Җяли фухан – дон нёнзы.
Щён мэ ма – ё кан я,
Щён җе чин – ё кан щин.
Лю чин – бу суан гуа,
Суан гуа – ба чин любуха.
Нүр ган җонда – шыба бян,
Чүди сыхур хан гэбян.
Ю гуа нүщүни, нандый хан ю гуа җонжыннима?
Чин җюҗю, бу чинди җюму,
Щиханкэли йиҗынзы.
Зэ җяни бу ви жын,
Чў мын мә жын вын.
Быйтян кў – мә гунфу,
Хили кў – коншон вәдигә да лочў.
Чыди пәнёнди фан,
Гыншон пәнён җуан.
Йи дин мын, сы нян лүн,
Щян дин гуәту, ху кан жын.
Йүан фи – хуә нан җи,
Йүан чин – җи нан дый.
Чинчинсы чинчин,
Цэбыйсы җин-йин,
Дан чы чинчинди фан,
Йинчян гә донмян.
Кан фи щя чуан.
Чүли щифур бу жын нён.
Хуэйхуэйди чин – чәчәванди гын.
Жон жынсы йигә ли – гуәни мә щя ми.
Җүн пәнён – жә жын но,
Чу пәнён – җяниди бо.
Нын цый йигә гўдэ ло сы,
Бу нын цый йигә хун щисы.
Ги дищүн мәю гиди,
Ю зый тудини.
Хо гунҗи гын муҗи бу чян җон,
Хо нанжын гын нүжын бу ма җон.
Щян лэди суйфу, ху лэди банби.
Думу чынбулё лин,
Дан щян чынбулё шын.
Вэ зый хо фон, җя зый нан фон.
Жын зули, йиба шынхали.
Зы цу ён, бу цу җон.
Чин чин йүанли щён, линҗя го да чён.
Чин зымый – чон люфи,
Җэбэ зымый – ви чы зуй.
Ла йиба – җинли, щян йиба – йүанли.
Шу дами, ма чи со,
Гўхади хуәҗи нэ фиҗё.
Йинянди җуонҗя зэ чу йүшонни,
Йишыди гуонйин зэ чинҗиншонни.
Дайүди либулё вихур,
Дацэди либулё футур.
Диниди дозы хэпа тянхан,
Жын ло хэпа мә кэ куди фан.
Нын ди ту вын ди ё,
Бу тэ ту вын жын ё.
Щятян бә дў жынҗяди фын,
Дунтян бә дў жынҗяди гуә.
Ба дунсанниди жәту быйдо щисаннили.
Лидиди гыншон фон-ёнва танхуадини.
Хо цо, зо җян мё, җуонҗяди шучын хо.
Йү җёди щин, фи җёди гын.
Мэли гәжынди ди, мәю лэди ли.
Тандони ю хуон җинзыни,
Хуон җинзы зэ тандонини.
Зо җун йи тян – зо шу шы тян,
Цы җун йи тян – цы шу чишы тян.
Бу па ту фи кон,
Дан па эр фи нянбушон.
Зы җун, зы чы, зы нанвын.
Хәни ю ман фи, чүни ю чин фи.
Сыйҗяди ки дуә, тади гуә вон.
Лэли - дели йигә ван,
Зули - кули йигә ван.
Дэ ки ё фуни, гуә гуонйин – ё щини.
Фуйүди лийи, лищин дыйзуйбулё жын.
Гўхади бин бу да җон.
Чы фан – чы бо, зў хуә – зў лё.
Щүә литу мэха, щүә литу щё.
Биди җё яба фә хуани.
Чян го, ван го, мәю жынди щин го.
Фи мә җуазы – ва кынни,
Хуа мә дозы – нон щинни.
Ю хуа – ги җынжын фәги,
Ю фан – ги чүнжын гиги.
Гили йигә мицэ гунгур,
Зулян җўгур йиён җўдини.
Хуоншон ду мэбулё чянсуйди мин.
Щян щё, ху кў – зэҗы зэ ху.
Хо хуасы йүә – бу ё дуә фә.
Чян жын зэ фу, ху жын ще лён.
Муҗён дуәли гэбулё фон.
Гуан щён гуан, мин щён мин.
Чүнсы чүн, юли мәчўр чын.
Ту мә мозы, җүә мә хэ.
Фухан гуан мани,
Чүнхан гуан вани.
Жын чүнли – бу па,
Жын фули – ю бэля.
Зый лэ бу па, ки лэ пани.
Бин бу зо жын,
Жын зысы зо бин.
Хэбинди жын зыҗисы дэфу,
Бин гуәли, ба та вонли.
Сан го җәбулё жәту,
Фугуй ёнбулё пинчүн.
Ясы гўдў, кусы жу,
Ханлын бу җян йир,
Вәдўзы бу җян чы.
Чүнхан ба мин сун,
Фухан ба чян зын.
Фулинниди цэ мәбудё,
Хэяншонди йү мә жын ё.
Натарди хуа дуә,
Нэтарди щянхуа дуә.
Нын шәдо җоншон,
Бу нын сыдо коншон.
Цонфонни зули ю,
Чёр гузыни то ю.
Дэли шон – нын канхо,
Дыйли ха мин – канбухо.
Бу па мә чян сы,
Дан па мә хонсы.
Җян дунщи – бу җы чян,
Җы чянди дунщи мэбуха чян.
Зули шуди җинзы
Бу де зэ шуни юди тун.
Жын ю чян, нын гўчў гуй,
Жын мә чян бу чў мын.
Йинчян хи жын щинни.
Жын ви чян хо, жын ви чян но.
Чунжын ба мин сун, дан пади лэ ки,
Фухан ба чян зын, дан па лэ зый.
Чўфонни ю ю, фан,
Лушон ю җи хан.
Нын зэ җяни хә йи ван фи,
Бә зэ чянлиди лўшон шу йигә зуй.
Лан чы, па дунтан.
Жын ланли – хуә дуәни.
Ланганшуди гўсыр дуә,
Ланганшуди кәфи дуә.
Фи шын – жын бу гуә.
Сан го – жын нын гуә.
Зый ту зый, бу куй сый.
Жын дан бу куй жын,
Бан-е да мын щин бу дин.
Щя щүә бу лын, щё щүә лын.
Мәю цоди йигә сан,
Мәю йүди йигә хә.
Бин лэкэли зущён да сан,
Зукэли тэ ман.
Чынни ю йигә жын,
Җяни зан җин-йин.
Фынхуон чў вә – щян ди зый,
Лун чў фи – щян тян ди.
Бу чы мәмә, ца бу хә,
Щинни ю хуа, тэ нан фә.
Лади лохў шон сыни,
Мә мэ чянчи, ха жынни.
Дуәму суди луәтуә би ма да.
Лан лү щян лў чон.
Дан щён фу фи, зыҗи ха фи.
Ло ляншу хо,
Щин йишон хо.
Нэ го жын – щүә го жын.
Нэ ди жын – щүә ди жын.
Хо ляншусы йигә хо сыфу.
Жын зэ хунйүн ё ви жын,
Доли нанчўр кә сыйүн.
Фә шындини, гуй долэли.
Щянхуасы йигур фын.
Гынчян тинбуҗянди щянхуа,
Чян лиди лўшон тинҗянни.
Җүә зэ лён фи пын,
Тушон гәди бин,
Лёнбухади жын.
Фи бон йү, йү бон фи,
Йи бон, йи хуан.
Кандоли йигә да фу – юли шоди цэли.
Ню гуә сан нян, гә дуй гә,
Жын гуә сан нян, дозы чуә.
Щян ган да сы, ху ган щё.
Чили фонту мали,
Нын ба йибонгә дынтуә,
Ба йибонгә мотуә.
Чыли вугў (могў), щё чы люгў.
Ёдичыди чўли мын ду ё дэ мозыни.
Бусы шынщян, зусы банщян.
Гәжынди чуйту ву гәҗынди нян.
Жын зэ бу дайин, ба тё ма ду лабудун.
Фын ё нодо ляншонни,
Бу ё нодо гузышон.
Туйди по да мачёрни.
Кун чәди щёншын да.
Йүшы бу цы мә – бу чын дунщи,
Жын бу тёён – мәю гуйҗү.
Жын зэ фә та ло, фә та хўдў,
Җы зу суан та хан мә ло.
Щён жын, бу щён лў.
Бинжын бу ди зуй,
Щянбулё дэфуди шу.
Кан йигә фу – фулинни щён,
Ма йигә хәшон (монах) – ман мё даҗон.
Җё дуәли – бу җан,
Ми дуәли – бу тян.
Му сы зэ жыншон,
Чын сы зэ гуншон.
Шыгә ён литу ю йигә цан ённи,
Шыгә жын литу ю йигә цан жынни.
Жын хуон – мә хо сы,
Лү хуон – мә цо чы,
Лочў хуон – мо нёсы.
Шыли йигә зыма, дёли йигә гуа.
Чончун динхади хэпа мошынзыни.
Ба шыту вон санни бидини.
Фиди җи бу щя дан.
Жын ву йүнчи – җинзы бу фа гуон,
Жын ю йүнчи – щю те е фа гуонни.
Кўди ва чү, щёди җё фи.
Сы фи ду фан йигә хуә лонни.
Чын жын зэ гункўшонни,
Чечў гункў нын чын жын.
Жын хуәбуман бый суй.
Мущёнди чян нянди сы.
Лун зэ тяншон нябучў дихади шә,
Гуанжын донбучў минжынди фә.
Хи нюди гузы ву хунцэ.
Шы фынчили, лү бадо хәнили.
Ню гуәчили, йиба шынхали.
Нан бу җи куннан,
Нү бу җи сын-ён.
Фу нуә йи бу – сыни,
Жын нуә йи бу – хуәни.
Нали йигә фонтунзы по,
Дади гўдун-гўдунди.
Ю шуйиди – гуйҗун,
Ю гундоди – җычян.
Бу җян тў, бә фон йин.
Миндади гынчян зуә,
Минщёди гынчян гуә,
Җянхуонгуй гынчян чуон йигә хуә.
Зу лў бә кан,
Зў хуәкэли бә суан.
Щё гуй нан җян,
Йүанвон хо җян.
Ю фуди бу нын чүн гуә.
Натарди хуон тў бу мэ жын?
Сыжын зу сыжынди лў,
Хуәжын зу хуәжынди лў.
Хў ту, бу хў гузы.
Зуй зущён багәр;
Чонли чя, дуанли ми.
Пинчўршон җё фанлонни.
Сан би бу дў фу – лян сынку йиён.
Нян фу – дў шын,
Ги нёнлозы ён мин.
Чы боли еба, бу ли гуә.
Нэ чян, кәсы зыҗи бу җы чян.
Дўзыни юли юли.
Мәмин суан гуа,
Лян җин понжынди мё йиён.
Яфынни зуанли жули.
Зын йигә нян, би йигә нян.
Сы доли гумырли, цэ гэ кўдэзыни.
Ган тушон дин динзыдини.
Хун жушон сын чүязыдини.
Фын бу гуа, фу бу ё.
Лочў бу да кун дун.
Ханмо занчелэли.
Нябучў фу.
Зын йигә чи.
Чылиди зуй ван.
Тян щя йү, нүжын җя жын,
Сый ду донбучў.
Ху ду ё би йигә нянни.
Луәли луйли.
Йилю фын.
Сый щүә, сый хуэй.
Ко сан чы сан, ко хэ чы хэ.
Бу хуә чүн.
Туфа гынзы зачелэли.
Жынсы те, фансы гон.
Чы жынди зый.
Сандяр нян.
Ба муёнзы ладо дихали.
Дэфу шуди бин пәнён.
Цу хабазы,
Чин хабазы.
Шыдун лайүә.
Җүә за шу ёнди.
Дабугуә, ногуәни.
Сан тян мә да-щё.
Фи дезы бан ван.
Хўли-хўду.
Шон ту ва лянди.
Фонхади пянйи ё җанни.
Фон җуәли, йүанбо зэ җянни гундини.
Дади дэ щёдини.
Хуа зэ зуй бянни дёдини.
Чы йигә – җан йигә.
Гили йигә лян.
Суәли суәла.
Сан нян бу җян – щин бу щён.
Цэ дыйли йигә хо хунцэ.
Шанли йиха.
Гуәлиди сычин җё гуәчи.
Щин чүн – щин фу,
Шу дин – шу фу.
Чыли җинли – занли җинли.
Дё лян – бу дё лян.
Бу җян гуанцэ – бу луә луй.
Чы чинцэ, янсуй – нын дон гуан,
Чы чу суан – шу мәнан.
Чинчин йүә дуә, йүә җинли.
Лохў бу чы жын,
Кәсы мин зэ җәрни.
Чыли – зуй ван,
Нали – шу дуан.
Лоли бә куа ниди шонян,
Чүнли бә куа ниди фунян.
Бочў хўлў ё зырни.
Пизы боди гўдў.
Ба ту чидо шуни (ган сыдини).
Нэ җан пянйи, па чы куй.
Җин вәвәр, йин вәвәр,
Бу де вәди чүн вәвәр.
Җин җя, йин җя,
Бу де вәди чүн җя.
Жын бу дый җи, тян бу дый җи.
Зын йигә бу де сын йигә.
Йигә ло ляншу җы лёнгә щиндини.
Шыли йигә мин.
Ю мин бу цу җон.
Мынди шон щин.
Мый йигә жын ю зыҗиди ризгини.
Ту бидо җибыйшон.
Нынжын сыйүн зыҗиди нындини,
Бусы нынжын сыйүн понжынди нындини.
Хазыди җён, лунзыди гуон.
Ён суй, йиба да.
Гўнёнди шынзы, яхуанди мин.
Мәю сы, зо сы.
Щин ду сунли.
Бусы хо жәди, бусы хо чуонди.
Чон ку чўли йи ку чи.
Зэ ныншон бу җы нын.
Цынди лян ху дачуйни.
Фухан гуан мани,
Чүнхан гуан вани.
Бин гуә, лын зоди.
Шушыр бу гуйчи.
Ба поди лў ду поли.
Гўсыр тэ дуәли.
Нянҗин зэ кўзыни җуондинима?
Туә кўзы фон пи.
Гыншон таму шы фынчи.
Мади нанзы, жынди йишон.
Нянҗин хунли, щин сунли.
Җяни лан, вэту чин.
Зый ту зый – мәю гўнахар.
Хун йигә дўзы.
Гиди йигә дўзы, гиди йи ду сан.
Зуди лў дуә, чыди мәмә дуә.
Бонбор җян ще.
Зущён хун давазыни (монгола).
Даҗон либулё зыҗиди бин,
Дачуй либулё чин дищүн.
Чиндо зуйни хэпа янхачи,
Диндо тушон хэпа дехачи.
Җян хуа бу де – Җў бу нэ.
Хоханзы шущин – вәсы гуни.
Чүли лёнгә пәнён – йибыйзыди мунон.
Тянчи хуонли щя йүни,
Жын хуонли ю бинни.
Данзы щё – будый дон гуан,
Данзы да – чуонди лэр дуә.
Җи чы луәбу, вә чы щүә,
Зыҗи ножын ги сый фә.
Чы җирди фан, бу нын вон җирди вә.
Ба йигә луәбу лёнтур чедини.
Ма бу тё, нанзы тёдини.
Җындадарди кўлур – гуади да фын.
Ню бу хә фи, ба ту нябухачи.
Жын ванли – кўбухуә,
Дунщи дёли – зобуҗуә.
Йү зэ фи литу бу җы шын,
Жын зэ нын литу бу җы нын.
Бый ги вэсын фи щинҗин,
Ёнхади лонвар кан фулин.
Ванжынди хэ – нинжынди цэ.
Чишы сан, башы сы,
Ёнвон җёди шонлён сы.
Кан гу бу ё кан вэмынди гу,
Кан гу ё кан йигә нё лонди гу.
Вәё хо, да дэ щё.
Җинянди лүвар, ни җыдо сани?
Гувар шондо фын дуйшон җуонди да гу.
Манкуни нын чы фан,
Манкуни бу нын фә хуа.
Ги лү тушон са ванду.
Бу җян тў, бу лё йин.
Чыди сунхўзы, җиди суанбянзы.
Лидиди лян фон-ёнди ла хуадини,
Ён чы цодини, лихуа дын жындини.
Ю җышыли – сы җышы,
Мәю җышыли – сы личи.
Щян щё, ху до.
Шы фырди эргили сы сан фын,
Шынхади чи фын ги эр сун.
Хуа литу ю хуани.
Фонзысы җуәрҗя – җуорҗясы ки.
Конзы би ту го, ба нянҗин дўчўли.
Чўли мын – ю сы, бу ю жын.
Бизы да, ба зуй вучўдини.
Зошын ла ву, хушон сэсы ту.
Бә щё жын лоли мә личи,
Нянчин сыхур е гуәни.
Бу да гў – мә шын,
Бу фә – сы бу чын.
Ги сан бу суан йүан,
Ги хуә бу суан җин.
Мо гын шыни, гу гын җўрни.
Ган сы вон йүанни кан,
Бэвон ба җүә кан.
Маҗон ё чуанни, дачуй ё лани.
Чў чи бу да лищёнди жын,
Кэ ку бу ма лонянди жын.
До санни да цэ, до хәни туә хэ.
Ма ю мопян, жын ю щин.
Тян лишон сун ңә мо.
Жын мәю лянли гуй хэпани.
Ю ли еба, бу да шонмынди ки.
Цэсы йигә нянлуй дудузы.
Шу бу ду чун, чун бу нё шу.
Шон ма ви жын, ха ма сыйүн,
Шон ма бу жын, ха ма мәжын вын.
Мифыр зуйни то мини.
Ба хун хадёли.
Хун хуар хан дый лёнгә лю еер.
Лёнгә зый зандо йигә дяннили.
Зэ данлин жыншон ца ю шудини.
Нечў бизы мә чили.
Куди нянлуй янли щинли.
Җўдо санни – сан луйли,
Җўдо хэян – фи ганли.
Дўзы боли нян мә бо.
Щё җүәсы лян нянлуй хуанхади.
Гўгў мәюли,
Гўфу лян нянсыгәди гунзы йиён.
Фатима Машынхаева шәлүхади цэлё.
